Ergenlerde Kendine Zarar Verme Davranışı

Ergenlik dönemi, bireyin fiziksel, duygusal ve zihinsel olarak hızla değiştiği, kimlik gelişiminin yoğun şekilde yaşandığı bir süreçtir. Bu dönem, birçok genç için duygusal dalgalanmalarla doludur. Bu duygularla başa çıkmakta zorlanan bazı ergenlerde, kendine zarar verme davranışı görülebilir. Cilt çizme, yakma, kendini çimdikleme gibi fiziksel zarar verme eylemleri, çoğunlukla dışa vurulamayan duyguların bir ifadesi olarak ortaya çıkar.

Kendine Zarar Vermenin Nedenleri

Ergenlerde kendine zarar verme davranışı tek bir nedene bağlı değildir. Genellikle birden fazla psikolojik ve çevresel faktörün birleşimi bu davranışları tetikler:

• Yoğun duygusal acılar ve bastırılmış öfke
• Aile içi çatışmalar, iletişim eksikliği
• Zorbalık, sosyal dışlanma ve arkadaş problemleri
• Travmatik yaşantılar (istismar, kayıp, şiddet)
• Depresyon, anksiyete gibi ruhsal rahatsızlıklar

Erken Belirtiler ve Gözlemler

Ebeveynlerin ve öğretmenlerin bu davranışı erken fark etmesi önemlidir. Kendine zarar veren gençler genellikle bedenlerinin belirli bölgelerini gizler, uzun kollu kıyafetler giyer ve yalnız kalmayı tercih ederler. Ayrıca:

• Sürekli mutsuzluk ve ani ruh hali değişimleri
• Sosyal ortamlardan uzaklaşma
• Uyku ve iştah düzeninde bozulmalar
• Umutsuzluk ifadeleri sık görülür

Ailelerin ve Yakın Çevrenin Rolü

Ergenin çevresiyle kurduğu bağlar, bu süreçte büyük önem taşır. Ailelerin yargılayıcı değil, destekleyici ve anlayışlı bir tutum sergilemesi gerekir. Açık iletişim ortamı yaratmak, gencin duygularını ifade etmesine imkân tanımak ve çözüm odaklı yaklaşmak bu davranışların azalmasına yardımcı olur.

Profesyonel Destek Ne Zaman Alınmalı?

Kendine zarar verme davranışı, çoğu zaman derin psikolojik sıkıntıların bir dışavurumudur. Bu nedenle aşağıdaki durumlarda mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır:

• Davranışların sıklaşması veya şiddetlenmesi
• İntihar düşüncelerinin dile getirilmesi
• Başka ruhsal sorunların da gözlenmesi (depresyon, yeme bozukluğu vb.)
• Ailenin tek başına başa çıkmakta zorlanması

Terapi Süreci ve Uygulanan Yöntemler

Psikolojik destek sürecinde bilişsel davranışçı terapi (BDT), duygu düzenleme teknikleri ve aile terapisi gibi yöntemler sıkça kullanılır. Ergenin iç dünyasını anlamak, duygularını sağlıklı bir şekilde ifade etmesini sağlamak ve stresle başa çıkma becerilerini geliştirmek terapinin temel hedeflerindendir. Bu süreçte ailenin sürece aktif katılımı da önemlidir.